Yazılım geliştiriciliği, yalnızca çalışan bir şey ortaya koymakla ilgili değildir. Daha doğrusu 

 bugünü kurtarmak için yapılan geliştirmeler, yarının sorunlarını büyüterek karşımıza getirir. Geçici çözümler, günü kurtarır ama sistemi batırır. Bu yazıda, bir yazılım geliştiricinin sorumluluğunun sadece kodu çalıştırmak değil, onu sürdürülebilir, genişletilebilir ve öngörülebilir hale getirmek olduğuna dair bazı düşüncelerimi ve yaşadığım bir örneği paylaşmak istiyorum.

Bir Vaka: "Aynı Türden Birden Fazla Veri Gelmeyecek" Varsayımı

Çalıştığım projede, bir sayfa tasarımı yapılmıştı. Görünürde çalışıyordu. Fakat satır aralarını incelediğimde şöyle bir yapıyla karşılaştım:

Sayfa, veri getirmek için primary key gibi benzersiz bir değer yerine, tür gibi mantıksal olarak çoklanabilir bir alanı kullanıyordu.

Sistem, bir türden sadece bir kayıt geleceği varsayımıyla inşa edilmişti.

Ancak iş büyüyünce, aynı türden birden fazla kayıt gelmeye başladı ve tüm mantık çöktü.

Yani bir bakıma, “bu iş böyle gider” varsayımı üzerine kurulan yapı, ilk rüzgarda yıkılan bir çadır gibiydi.

Ben sayfayı baştan aşağı yeniden yazmak zorunda kaldım. Çünkü sistem geleceği öngörmeden, sadece bugünkü ihtiyaçlara göre tasarlanmıştı.

Şunu unutmamalıyız: Yazılım, değişime açıktır. İhtiyaçlar büyür, müşteri sayısı artar, iş mantığı evrilir. Bu yüzden:

Değişime açık olmalı ama bozulmaya kapalı olmalı (Open/Closed Principle)

. Geçici değil, kalıcıdır. Bugün attığın temel, yarın çıkacak katların kaderini belirler.

Geleceğe Yatırım Yapmak: Yazılımcı Görevi

Geliştirici olarak bazen şöyle hissedebilirsin: “Bu şekilde çalışıyor işte, neden daha fazlasını yapayım?”

“6 ay sonra bu kodu başka biri okuduğunda ne anlayacak?”

“Bu iş mantığı değişirse ne kadar kırılgan olur?”

“Veritabanındaki bir alan değiştiğinde sistem ne kadar etkilenir?”

Bugün doğru çalışan ama geleceği düşünmeden yazılmış kod, 

 olabilir. Unutma, işin sadece yazmak değil; sürdürülebilir, yönetilebilir, evrilebilir bir yapı kurmak.

 Hızlıca çözüme gitmek cazip gelir, ama genellikle teknik borç olarak geri döner.

 Bir alanın gerçekten benzersiz olup olmadığını sorgula.

 Kodda “magic number” ya da “magic string” kullanma.

Kodun açıklayıcı olmasına önem ver:

 Yorum satırları değil, kodun kendisini anlaşılır yap.

 Kodunun gelecekteki davranışını garanti altına al.

Bugünü kurtarmak kolaydır. Ama yazılımda esas marifet, 

 çözümler üretmektir. Kodun sadece çalışması değil, yarına da anlamlı bir miras bırakması gerekir.

Bir işi ilk defa yapıyorsan, onu en doğru şekilde yapmak senin sorumluluğundur. Çünkü bir şeyi yeniden yazmak, ilk defa yazmaktan daha pahalıya patlar.

“Kod, onu yazdıktan sonraki gün başkasına emanet gibidir.”
Ve unutma: O “başkası” bazen yine 

Kod yazarken sadece bugünü değil, yarını da düşünmek gerekir. Bu yazıda, geleceğe uygun yazılım geliştirme prensiplerini ve karşılaştığım gerçek bir örnek üzerinden alınan dersleri paylaşıyorum.

Kod Kalitesi